Balans Stoommachine met stoomketel
Balance Steam engine with vessel
Dit
was mijn eerste modelbouwproject, gemaakt eind 2001. Een zeer bekend en populair
model volgens de tekening 60.01.012 van het NVM tekeningen archief. De originele
machine werd o.a. gebruikt om er polders mee leeg te pompen en bevat, behalve
de typisch houten balansarm, het unieke parallellogram van Watt waarmee dwarskrachten
op de zuigerstang worden geminimaliseerd. Aanvankelijk liet ik het model lopen
op luchtdruk. Daarvoor gebruik ik een compressor uit een oude ijskast. Een ideaal
apparaat voor het testen op lekken en ook om de machine er eenvoudig op te laten
lopen. Het levert een maximale druk van ca 5 ato met een zeer behoorlijk debiet
en het maakt nauwelijks geluid.
Later
heb ik er een stoomketel voor gebouwd volgens eigen ontwerp. Ik heb daarbij wel
gebruik gemaakt van de beschrijvingen en tekeningen uit het bekende boek "Model
Stoommachines" van Rob van Dort / Joop Oegema.
De machine loopt probleemloos
en het mooist met relatief laag toerental van ca 120 slagen per minuut.
This
was my very first modelling project end of 2001. A well known and very popular
steam model. This Steam engine was used till medio 1900 in Holland to pump water
out of the polders. Typical is the wooden trailing arm and also the Watt parallelogram
to compensate shearing forces on the piston driving rod. The steam vessel is of
own design, heated with a spirits burner and with a central flame chimney.
This model engine runs without any problem and most beautiful with a dignified
tempo of about 120 strokes per minute.
Revisie van
een Burrell stoomwals
Revision 50 year old Burrell steam roller
Een
collega van mijn zoon hoorde dat ik aan modelbouwwerk was begonnen. Hij bezat
een ca 50 jaar oude stoomwals die "vermoedelijk ergens lekte" en vroeg
of ik die wilde repareren. Deze fantastisch gemaakte machine lekte echter bijna
overal waar dat maar mogelijk was. Verder zat het gehele drijfwerk aardig vast
en er moesten nogal wat onderdelen gerepareerd of vernieuwd worden. Daartoe moest
vrijwel de gehele machine gedemonteerd worden. Dat heeft mij wel geleerd hoe een
werkelijk zeer complete stoommachine in elkaar steekt.
De revisie slaagde
en de machine loopt weer perfect, zij het op lucht en niet op stoom. Het bleek
namelijk niet mogelijk om de lekken in de vuurkist vuurvast te dichten zonder
dat de dubbelwandige ketel met 18 vlampijpen uit elkaar zou vallen door het lossmelten
van de soldeerverbindingen. Ik vond dat een te riskante onderneming, mede omdat
de machine andermans eigendom was.Van deze machine waren geen tekeningen of andere
gegevens beschikbaar. Pas later, en bij toeval, ontdekte ik dat het hier een Burrell
stoomwals betrof toen ik in het boek van Rob van Dort/Joop Oegema zat te lezen.
My son's collegue heared about my modelling work and he asked him if I coud bring a 50 year old Burrell Steam Loc back to life. He thought "there was a leakage
somewhere". That appeared to be a big understatement because almost everything
was malfunctioning on it. Sorevising was quite a job but I succeeded and learned
a lot about steam engines with this work. The engine became as good as new as
the pictures left show.
Een
stoomwalsje voor kleinzoon Gijs
Little steamroller for grandson Gijs
Dit
walsje heb ik gemaakt voor mijn kleinzoon Gijs als cadeautje voor zijn 2e verjaardag.
Het is meer bedoeld als sierlijk aandenken voor later dan als speelgoedje.
Ik ben uitgrgaan van het stoomwalsje "De Mug" volgens de tekeningen
40.10.003 van het NVM archief. Een model met een oscillerende cilinder/stoomschuif,
gemonteerd op de ketel zonder vlam- of waterpijpen.Met
alle respect een wel heel eenvoudig ontwerp dat ik daarom heb uitgebreid met een
tandwielaandrijving op de achterwielen, een stuurinrichting op de voorwielen en
een stoomfluitje. Voorts heb ik het walsje nog fors opgetuigd met uiterlijkheden,
waarbij ik mij voornamelijk heb laten inspireren door de inmiddels door mij gerestaureerde
Burrell. Daardoor lijkt het alsof de Burrell een jong heeft gebaard; zie de foto's
links van deze tekst.
Ik besloot het walsje niet te kwellen met vuur en stoom
omdat de stoomopbrengst te laag zou zijn om het walsje aan te drijven, maar ook
omdat er veel aan gelakt en gepolijst is en ik het zonde vond om dit door het
vuur verwoestend te laten aantasten. Het loopt wel mooi op luchtdruk van ca 1
ato; zie de video links
Het walsje pronkt nu in de vitrinekast van zijn papa en mama. Als Gijs wat ouder
is moet hij het maar eens proberen of hij dit machientje met een fietspomp kan
laten lopen.
I
made this little steam loc for my grandson Gijs as a present for his 2nd anniversary,
so more as a keepsake to his grandpa then as a toy. The Burrell engine above inspired
me to design this much smaller engine. Although it is possible that it runs on
steam I decided not to torture this beautiful thing with a lot of heat and splashing
steam and hot water. It runs perfectly and very safe on pressed air out of a bicycle
pump as you can see on the video on the left.
Revisie van
een verticale stoommachine
Revision 75 year old steam engine
Toen ik bij
het 40-jaar huwelijksfeest een Stirling motortje cadeau deed aan het echtpaar
Voets (zie nr.4 op Stirling overzicht) vroeg een van hun familieleden of ik een
zeer oude stoommachine wilde restaureren. Het ca 75 jaar oude familiestuk bleek
te bestaan uit een zak met ca 160 losse onderdelen; zie foto links. Omdat er geen
tekening of foto van bestond was het aanvankelijk een hele legpuzzel om de juiste
plaats voor ieder onderdeel op te sporen! Maar zoals het met legpuzzels meestal
gaat wordt het oplossen gemakkelijker naarmate er meer stukjes op hun plaats liggen.
Bovendien bleek eigenaar Remco Grol over een goed visueel geheugen te beschikken,
zodat een paar telefoontjes ook nog hielpen.
De revisie slaagde wonderwel
en resulteerde in een werkelijk prachtige en unieke verticale machine, die goed
loopt op stoom uit de overigens tamelijk eenvoudige stoomketel; zie onderliggend
foto.
De machine
is teruggegaan naar de eigenaar en heeft daar een mooi plaatsje gekregen in de
woonkamer.
A
friend came up with a 75 year old family property and asked me to revise this.
This property appeared to be a bag with 160 loose parts of something that r was
a steam engine a long time ago; no pictures, no drawings. A complete puzzle to
assemble this parts to an engine that matched the friend's memory. The two roll-over
pictures on the left show the spread-out parts and the result after solving the
puzzle.
Revisie van
een horizontale stoomwals
Revision 100 year old steam engine
Oud collega
Allard Boomkens had op zolder een schoendoos staan met onderdelen van een speelgoed
stoommachientje. Het unieke ervan was niet zozeer de techniek ervan, maar wel
dat het volgens zijn zeggen meer dan 100 jaar oud was!
Ik mocht het wel hebben en aanvaarde dat graag omdat ik het optuigen van zo'n
stukje antiek zeker de moeite waard vond.
Ik moest wel de oscillerende cilinder
met zuiger en stoomschuif vernieuwen, overigens met de originele afmetingen. Voorts
heb ik er een aantal zaken aan toegevoegd zoals een overdrukbeveiliging met voorziening
voor het stoom afblazen, een set transmissie assen met poulies en een kleine dynamo
die een straatlantaarntje laat branden.
Het is een aardig stoommachientje
geworden dat goed loopt op stoom uit de eigen ketel, die overigens geen vlam-
of waterpijpen bevat. Om voldoende stoom te maken is de spiritusbrander dan ook
tamelijk fors uitgevoerd met drie pitten. Links een foto van vóór
de revisie en daaronder een foto erna.
A
collegue found a shoe box on his attic with parts of a very old steam engine.
Trusting on family legends he estimated the thing was about 100 years old !
He asked me to overhaul it and make it run again. It was a rather simple construction,
so apart for revising I add some extra things like a transmissin system and a
little generator to light a kind of streetlamp as you can see on the picture on
the left. It runs on steam feeding the vessel with three rather big spirits flames.
Een speelgoedtreintje
voor kleinkinderen
Little toy train for grandsons
De
kleinkinderen Gijs en Wouter hebben een houten treinbaantje. Hun papa denkt dat
ik alles kan maken en vroeg of ik daar een electrisch treintje voor kon prutsen.
Hij zou wel zorgen voor een motortje dat klein genoeg was om erin te passen. Natuurlijk
heb ik de uitdaging aanvaard.
Het is wel een aardig treintje geworden met
de namen van de kinderen erop, maar het bleek helaas te zwaar om de bochten te
kunnen nemen op de houten treinbaan. De vier staafbatterijtjes zitten in de kolenwagen
en het motortje met tandwieltjes voor de wielaandrijving in de locomotief. Maar
het vermogen bleek dus te klein, anders dan het treintje ermeer rechtuit te laten
rijden op een gladde ondergrond.
Het pronkt nu in de vitrinekast van papa
en mama en zal vermoedelijk niet meer op de houten baan terecht komen.
Maar
natuurlijk bewaart papa het voor het nageslacht.
My son in law challenged me to make a little electrical
steam engine that should run on the wooden railroad of his sons Gijs and Wouter.
He supplied me with a little electrical motor to build this in. I provided it
with a wagon behind with the batteries in it for the power supply. Although it
looks nice with the names of my grandsons on it it appeared to be to heavy to
run well along the sharp curves of the wooden rail road. It only runs on a flat
and smooth floor. In that sense it was not a real success, but daddy is keeping
it in his disply case as a keepsake to grandpa.
Een "pop-pop" bootje voor Wouter
Little pop-pop boat for grandson Wouter
Surfend
op Internet kwam ik een zgn. "pop-pop" bootje tegen. Een uiterst simpel
maar juist daarom een zeer grappig bootje, dat voortgestuwd wordt door stoomstootjes
uit een klein waterreservoir met daaraan 2 buisjes die in de achterwand van het
bootje zijn gesoldeerd en wel zodanig dat de uiteinden ervan voortdurend onder
water blijven. Het waterreservoirtje wordt in het bootje met een waxinelichtje
tot kokens toe verhit.
Onze kleinzoon Wouter zou enkele weken later 2 jaar
worden en ik dacht dat dit wel een leuk cadeautje voor hem zou zijn. Niet dat
hij er dan iets mee kan doen, maar het is voor later wel een uniek aandenken aan
zijn prutsende opa. Bovendien vindt zijn papa dit soort grapjes wel leuk, dus
kan hij er voorlopig mee spelen.
Ik heb mij echter nog nooit zo in "eenvoud" vergist. Ik deed er ca 3 volle weken over om het ding echt aan de praat te krijgen!!
Het is me uiteindelijk wel gelukt, maar voor de beschrijving van de omwegen die
ik moest bewandelen heb ik een extra
pagina / additional info nodig. Het
bootje tuft er nu lustig op los zolang het waxinelichte brandt. Dit met een uitdagend
gepruttel, alsof er een echte stoommachine in ligt; zie de video: https://www.youtube.com/watch?v=aWmUAHdYtoQ
Slingeraapje Teun (5 aug 2006)
Little swinging monkey for grandson Teun
Kleinkinderen
Gijs en Wouter hebben er een broertje Teuntje bij gekregen en voor hem wilde ik
natuurlijk ook iets stoers maken. Ik heb ooit eens een miniatuur stoommachientje
gemaakt met een oscillerende cilinder en een zuiger met een diameter van 3mm en
slag van 7mm en dat heb ik nu voor dit tuigje gebruikt. Bij de supermarkt zie
ik al jaren een aapje rondslingeren op een draaiende rekstok en dat bracht mij
op het idee om zo'n rekstokje aan te drijven met dit stoommachientje met Teuntje
eraan in plaats van een aapje. Ik heb gekozen voor luchtdruk uit een fietspomp
in plaats van stoom uit een ketel. De belangrijkste reden is dat ik daarmee spiritusvuur,
hete stoom en gespetter van heet water vermijd en het tuigje daarmee 100% veilig
maak voor de kinderen. Verder begint het machientje meteen te lopen als de fietspomp
wordt ingedrukt en kunnen de broertjes er een wedstrijd van maken wie Teuntje
het snelst kan laten slingeren. Het stoommachientje kan niet langzamer lopen dan
ca 2000 toeren per minuut, waardoor ik een forse vertraging van ca 1 op 250 moest
aanbrengen tussen stoommachine en rekstok om Teun met een rustig tempo te laten
slingeren. Het geheel is gemonteerd op een kunststof vaatje van 350 cc voor het
bufferen van de toegevoerde lucht. Er zit ook nog een fluitje op dat zich laat
horen als er op gedrukt wordt.Teuntje
is amper 2½ maand oud, dus voorlopig zal het wel speelgoed zijn voor papa,
Gijs en Wouter denk ik zo.
My
two grandsons Gijs and Wouter got a new brother Teun and for him I had to make
a sturdy thing too of course. Having a little steam engine with oscillating cylinder
and being inspirated by a swinging monkey in a discount store I decided to make
a horizontal bar with puppet Teun swinging around as the steam engine was feeded
with pressed air out of a bicycle pump. There is also a whistle on it making its
noise when it is pressed. Little Teun was nearly 2.5 months old at that time,
so for the time being his brothers Gijs and Wouter will compete who can swing
Teun the fastest pressing on the bicycle pump. The speed shown on the video below
the pictures on the left is a result of my pumping efforts.
Pop-Pop Draaimolen
met kleinkinderen en Opa
Pop-Pop Merry-go-round
with grandchildren and
Grandpa
Aad van der Staal uit
Ridderkerk had ca 50 jaar geleden een speelgoed Stirling motortje gekregen van
zijn grootvader. Hij schat de leeftijd van deze motor daarom op ca 90 jaar. Zoals
Aad zelf zei "spatte de antiquiteit er van af". Het was ook duidelijk
te zien dat het ding jarenlang in ruste was geweest. Een kennis van hem had er
nog wel wat aan gedaan, maar lopen was er niet bij. Aad vroeg mij of ik iemand
wist die dit motortje weer nieuwe glorie zou kunnen inblazen en nadat hij mij
wat foto's had gestuurd bood ik aan om de restauratie ter hand te nemen. Het leek
mij wel een leuk en dankbaar klusje.
Na een dag of tien flink spitten lukte
het mij om het ding weer goed aan de praat te krijgen en als dank voor zijn zeer
goed loopgedrag heb ik het ding ook maar een nieuw pak aangetrokken.
De foto
links en de video daaronder toont het eindresultaat en de onderliggende foto (beweg
muis over foto) laat zien hoe de motor er als een uitgebluste grijsaard uitzag
toen Aad het kwam brengen.
Ik was best tevreden met het resultaat en Aad liet
blijken dat hij er overgelukkig mee was; zie de video links
About
50 years ago Mr. Aad van der Staal got a Stirling toy engine from his grandfather.
He estimates that this engine is about 90 years of age. He was looking for someone
who was willing to restore his antique property. I offered him to do this nice
and thankful small work.
It was clear that this engine was sleeping for a
lot of years and it was absolutely not awake when Aad brought me this greybeard.
After some ten days of "spitting" work I succeeded to awake the old
man and because he runned so well again I gave him a new suit also. The picture
on the left and the video below that show the remarkable rejuvenation of the greybeard.
On the underlaying picture (move mouse over picture) you can see how the old man
arrived at the hospital.
Aad
is more then happy with the result and so am I; see the video on the left.
Stirling
Aad van der Staal
Wiggers kit HH-88-370 Stirling
Aad van der Staal
Wiggers-kit HH-88-370
Na
het restaureren van de 90-jaar oude Stirling (zie hier boven) wilde Aad graag
een moderne "look-alike" hebben. Hij vond die bij de Fa Wigger in Duitsland
en schafte zich een bouwkit aan (beweeg muis over de foto voor de onderliggende
foto). Ik beloofde hem om het spul te assembleren. Dit assembleren bleek echter
volledig bouwwerk te zijn want de kit bestond uit drie onbewerkte gietstukken,
een boel alleen grof op maat gezaagde uitgangsmaterialen en een tekening pakket.
Het heeft mij ca 80 aardige uurtjes gekost maar het leverde een voortreffelijk
lopend model op. Een erg stoer model dat wel behoorlijk vuur nodig heeft van twee
pitten op een spiritus brander; een "SUV" onder de Stirling modellen
als je het mij vraagt, maar hij ziet er wel goed uit.
After
restoring the 90-year old Stirling (see above) Aad was looking for a "today's
look-alike" and he found it in the Wiggers catalog: model HH-88-370. He ordered
the building kit (move mouse over picture to see underlaying picture) after I
promised him to assemble the parts. But this assembly appeared to be almost building
from scratch because the kit contained three unmachined castings and a lot of
basic materials that had to be machined also according to the supplied drawings.
I spend about 80 net and nice hours to transform the kit into a very well running
engine. A sturdy Stirling but looking good.
LED Cube Maarten
Mijn schoonzoon Maarten is een zeer bekwame software ontwikkelaar van beroep en hij vatte het idee op om in zijn vrije tijd een zgn. LED Cube te maken waarmee hij 125 led lampjes individueel en ook gecombineerd kan laten oplichten met een ingenieus stukje electronica in de voet van de kubus. Met een zelf gemaakt software programma kan hij dan talloze en willekeurig bewegende lichtpatronen maken. Hij legt het uit op zijn website: http://www.fampennings.nl/maarten/ledcube/index.htm De ledjes zijn op een draadkubus gesoldeerd waarvan de aansluitpunten doorlopen tot in de voet zodat die daar aan de electronica gesoldeerd kunnen worden. Het patroon van de horizontale en verticale draden met de aangesoldeerde ledjes is dus zodanig dat iedere ledje individueel of in groepen kan worden aangestuurd door die electronica.
Voor het maken van het mechanisch deel van de kubus is Maarten wat minder goed ingericht en dus kwam ik met hem overeen dat ik dat gedeelte zou maken. Vooral het maken van de draadkubus met de ledjes er aan gesoldeerd was een aardig puzzeltje. Er was ook wel wat "chirurgenwerk" voor nodig om ervoor te zorgen dat de hele draadkubus zo goed mogelijk symmetrisch werd. Daarbij heb ik gebruik gemaakt van houten soldeer mallen waarin ik de ledjes en de diverse draden eerst precies op de juiste steek kon fixeren.
Door het solderen met vloeimiddel en het wegslijpen van overtollig soldeertin was het uiterlijk van de draadkubus minder fraai geworden zodat ik alle draden daarna wit heb gelakt. Om de draakubus heen is een transparante kubus gemaakt van perspex platen die vastgezet is in uitgefreesde sleuven in de bovenplaat van de voet. De perspex bovenplaat heeft hetzelfde gatenpatroon als dat in de voetplaat. Daar steken alle verticale draden van de draadkubus in zodat die ook daar netjes op de juiste steek worden gefixeerd.
De foto's links tonen het resultaat en de video met wat Maarten ervan gemaakt heeft.
My son in law is a very qualified software engineer and he conceived the plan to build a so called LED Cube in his free time with what he can light 125 led's individually and grouped with an ingenious electronic circuit in the base of the cube. Consequently he can make all kinds of nice and moving light patterns with the aid of a self made software program. He explains it on his web site: http://www.fampennings.nl/maarten/ledcube/index.htm The led's are soldered on a threaded cube from what the connection points are inserted in the upper plate of the base so they can be soldered to the electronic board. So, the pattern of the vertical and horizontal threads with the led's on it has been made such that the led's can be lightened individually ore grouped by this electronics.
Maarten is somewhat less equipped to make the mechanical part of this cube so we decided that I should make this part. Especially making the treaded cube with the leds soldered on it was a nice puzzle. Some "surgeon work" was needed to achieve a good as possible straight symmetry for the threaded cube. For that I used some wooden soldering jigs in what I could fix the led's and the diverse threads with the required pitch. After soldering with flux and grinding off the surplus of soldering tin the treaded cube didn't look well so I painted all treads white after. Over the treaded cube there is a transparent cube made from Perspex plates that is fixed in groves in the upper plate of the base. In the upper Perspex plate there is the same hole pattern as in the upper plate of the base in what the vertical threads insert so the threads are fixed exactly on the right pitch there also.
The pictures on the left show the result and the video showing what Maarten made of it.